Vier Spaanse studenten trekken naar het zuiden van Frankrijk om een zomer lang te werken als druivenplukkers. Uiteindelijk komen ze terecht in de kippenhouderij, waar de werkomstandigheden en -methoden hun zo tegenstaan dat ze vervolgens hun geluk beproeven in de maisteelt, maar ook daar stuiten de jongens op misstanden. Ondertussen overlijdt er onder onduidelijke omstandigheden in korte tijd meer dan één collega. Terwijl de jongens op de camping met hun onhygiënische en luidruchtige leefstijl de campingbaas en -gasten tegen zich in het harnas jagen, gaan ze op onderzoek uit.

Een narratologisch uitdagend opgezette debuutroman vol kritiek op onze voedselindustrie, de sociale verhoudingen, de macht van de grote bedrijven en de miserabele leefomstandigheden van migranten. Daarnaast is dit boek een onderzoek naar de vraag: hoe beschrijf je de werkelijkheid? Wat is waarheid? Hoe vertel je een verhaal?

✻ ✻ ✻

Mijn werk kwam hierop neer: Michel, ongetwijfeld de enige aardige collega vandaag, koos mij als partner (waarschijnlijk uit medelijden). We liepen samen naar het einde van een van de ellenlange gangpaden. Elk gangpad telt zeven rijen kooien; elke rij telt honderd kooien, en elke kooi telt twintig legkippen. De laatste kooi van de laatste rij is leeg, dus wat wij moesten doen was een kip uit de een-na-laatste kooi grijpen, haar vaccineren en dan verplaatsen naar de laatste kooi, de lege. Zo is er altijd een lege kooi voor het overhevelen; een optimaal systeem dat ad infinitum kan worden herhaald. Ik was degene die de kippen moest grijpen, dus voor mij was het een variant op l’attrapage. Maar legkippen worden overprikkeld en zitten vol hormonen, wat ze veel agressiever maakt dan de andere kippen, dus eigenlijk is dit werk moeilijker dan l’attrapage; bovendien is het lastig om tot achter in de kooi te reiken, waar ze op een kluitje zitten.

Michel behandelt de kippen boosaardig, toch is hij een engel in vergelijking met de anderen. Je kan zien dat hij dit vaker heeft gedaan: ik reik hem een kip aan, hij vaccineert die met chirurgische precisie en gooit haar achter in de volgende kooi. Soms horen we dat er een poot of een vleugel breekt en dan lacht Michel en scheldt de kip uit voor iets wat ik door de duikerhelm heen niet kan verstaan. Ik wil hem haten, maar dan kijk ik naar de anderen, die nog veel erger zijn, en haat ze spontaan allemaal, terwijl zij op hun beurt (denk ik) hun haat loslaten op de kippen (daar eindigt de keten: een kip kan niet haten). Tijdens het eerste uur stuitte ik een paar keer op een kreupel of dood exemplaar. In het laatste geval stelt het protocol dat je een veearts moet roepen om het kadaver te komen verwijderen en het te vervangen door een levend exemplaar.

In het begin was het niet makkelijk, maar ik leerde snel. Bij deze variant van l’attrapage is het de bedoeling dat je de kip bij beide vleugels vastpakt zodat je collega haar makkelijk kan overnemen, omdraaien en in de buik prikken. We waren zes kooien verder voordat ik het onder de knie had, en bij de derde brak ik bij een van de kippen een vleugel. Ik moest huilen, maar vanwege de duikerhelm kon gelukkig niemand dat zien (ik wil niet dat Michel weet dat ik zwak ben). Op dat moment bedacht ik dat sommige mensen geschikt waren voor dit werk en andere niet. Later besefte ik dat dat niet klopte, het was een snobistisch idee waarmee ik mijn superioriteit wilde aantonen: ik had een opleiding en op een dag zou ik een baan vinden – geen vaste baan, dat weet ik wel, maar zeker een betere dan deze – waarbij ik geen levende wezens hoefde te martelen noch zelf gemarteld hoefde te worden voor geld. Als ik voor het schrijven levenservaring moet opdoen als bewaker op een camping in Barcelona of zelfs als verpleger in een oorlog, dan doe ik dat, maar hiertoe ben ik niet in staat (misschien denkt een ander juist dat hij dít werk zou kunnen doen, zoals een verslaafde gelooft dat elke verslaving draaglijker is dan de zijne). Toch heb ik vandaag geleerd dat iedereen dit soort werk kan doen; aan het eind van de shift gooide ik ook met kippen en stootte hetzelfde krankzinnige lachje uit als Michel (gelukkig wordt wanhoop door de duikerhelm gedempt).

Fragment uit Levende dingen, Munir Hachemi, Wereldbibliotheek, juni 2020, ISBN 9789028450578